تعویض مفصل لگن

یکی از جراحی های مهم تعویض مفصل لگن یا آرتروپلاستی مفصل لگن است که در آن مفصل لگن آسیب دیده با مفصل مصنوعی یا ایمپلنت تعویض و جابجا می شود.

پزشک تصمیم می گیرد در بعضی شرایط نیز با معاینه کامل بیمار، بطور کامل کل مفصل را تعویض کند یا بخش آسیب دیده ی آن را تعویض یا بازسازی کند.

امروزه جراحی لگن با روش های متفاوتی و تکنیک های خاصی انجام می شود.

جراحی تعویض مفصل لگن نیز مانند جراحی تعویض مفصل زانو توسط پزشک متخصص انجام می شود.

جراحی تعویض مفصل لگن چیست؟

آرتروپلاستی لگن که همان جراحی تعویض لگن است، برای کاهش درد و بهبود عملکرد لگن، با استفاده از تعویض کامل یا بخش‌های آسیب‌ دیده لگن با اجزای مصنوعی انجام می‌ شود.

مفصل لگن یک مفصل گوی و کاسه‌ای است، این مفصل از سر استخوان فمور یا همان استخوان ران و قسمتی از استخوان لگن تشکیل شده است.

در این مفصل، سر استخوان ران در استخوان لگن جای گرفته و در آن حرکت می‌ کند.

در عمل تعویض لگن، ممکن است سر استخوان فمور، قسمتی از مفصل که توسط استخوان لگن تشکیل می‌ شود یا هر دو این بخش‌ها با اجزای مصنوعی جایگزین شوند.

کاهش درد و ناراحتی و همچنین بهبود توانایی فرد در انجام بهتر فعالیت‌های روزانه از اهدف انجام جراحی مفصل لگن است.

آناتومی لگن چگونه است؟

لگن ساختاری حلقوی داشته و از سه مفصل اصلی تشکیل می شود.

می توان گفت لگن مانند پلی بین قسمت های فوقانی و تحتانی بدن است.

به علت وجود اندام های حساس مانند دستگاه تناسلی در این منطقه و قسمتی از دستگاه گوارشی و ادراری نقش مهمی دارد.

جالب است بدانید استخوان ران بزرگ ترین و حجیم ترین استخوان بدن بوده و توسط این مفصل به لگن متصل می شود.

دلایل انجام تعویض مفصل لگن

تعویض مفصل لگن یکی از مهم ترین و حساس ترین جراحی ها است.

تعویض مفصل لگن در شرایطی انجام می شود که مفصل لگن به دلیل تروما، ضربه، افتادن یا سقوط از ارتفاع دچار آسیب شده و یا پوکی استخوان به ویژه در سالمندان بروز نموده باشد.

• در رفتگی مادرزادی در ناحیه لگن
• ساییدگی شدید لگن
• سیاه شدن سر استخوان ران
• شکستگی لگن بر اثر ضربه یا تروما شدید
• روماتیسم مفصلی شدید
• تحلیل مفصل ران به دلیل آرتروز شدید

دررفتگی مادرزادی در ناحیه لگن

یکی از دلایل رایج و مهمی که پزشک عمل تعویض مفصل ران را انجام می دهد این است که فرد از نظر ژنتیکی و مادرزادی آسیب شدیدی به ناحیه لگن وارد کرده است.

در چنین مواردی از آنجایی که امکان درمان بیمار و همچنین کاهش درد بیمار وجود ندارد، پزشک تصمیم به درمان این مشکل از طریق تعویض مفصل ران می گیرد.

ساییدگی شدید لگن

یکی دیگر از مشکلات رایج در میان سالمندان که به دلیل آسیب یا پوکی استخوان رخ می دهد، ساییدگی مفصل لگن است.

در چنین مواردی امکان بازسازی و ترمیم این مفصل با دارو یا اقدامات دیگر وجود ندارد.

به همین دلیل، جراحی مفصل ران برای جلوگیری از شکستگی یا سایر آسیب های شدید به مفصل ران انجام می شود.

سیاه شدن سر استخوان ران

مشکل و بیماری دیگری که ممکن است در اثر عفونت شدید استخوان لگن و یا در نتیجه جراحی های سنگین ایجاد شود، سیاه شدن سر استخوان ران یا لنکروز استخوان ران است.

در چنین مواقعی جراحی مفصل ران یا به اصطلاح تعویض مفصل ران به منظور جلوگیری از آسیب ها یا مشکلات شدیدتر انجام می شود.

شکستگی لگن در اثر ضربه یا تروما شدید

در برخی موارد اگر فردی در اثر تصادف، سقوط از ارتفاع، ضربه شدید و … آسیب شدیدی به مفصل لگن خود وارد کند، باعث شکستگی لگن می شود.

بهترین روش درمان، جراحی لگن است که توصیه و انجام می شود تا روند بهبود و جوش خوردن مفصل لگن تسریع پیدا کند.

روماتیسم مفصلی شدید

یکی از مشکلات و بیماری های ژنتیکی که ممکن است فرد حتی در سنین پایین به آن مبتلا شود، روماتیسم شدید مفاصل است.

در این بیماری مفصل لگن و حتی سایر مفاصل به شدت آسیب دیده و باعث آسیب شدید به مفصل ران می شود.

به همین دلیل برای درمان این مشکل جراحی لگن انجام می شود.

دژنراسیون مفصل ران به دلیل آرتریت شدید

یکی دیگر از مشکلاتی که به دلیل آرتروز شدید هیپ رخ می دهد، انحطاط مفصل ران به دلیل آرتروز شدید به خصوص در سنین بالا و سالمندان است.

این دلیل و بیماری نیز باعث می شود که پزشک عمل تعویض مفصل لگن را انجام دهد.

اقدامات قبل از جراحی لگن

توصیه هایی قبل از انجام عمل جراحی مفصل لگن، توسط جراح و متخصص ارتوپدی می شود که شامل معاینات و آزمایشات پزشکی برای بیمار می شود.

به دلیل اینکه جراح باید از تمام شرایط جسمی بیمار آگاه باشد این ازمایشات را تجویز می کند.

آزمایشاتی که صورت می گیرد شامل موراد زیر می باشد:

• آزمایش خون برای اندازه گیری اندازه سلول های قرمز خونی گرفته می شود.
• بررسی و ارزیابی موقعیت و وضعیت قلب را
• آزمایش ادرار برای تشخیص عفونت و یا بارداری صورت می گیرد.
• تصویربرداری رادیولوژی از شش ها انجام می شود.

نحوه انجام جراحی تعویض مفصل لگن

جراحی تعویض با توجه به این که از اهمیت زیادی برخوردار است، باید صرفا توسط یک جراح متخصص ارتوپد انجام شود.

در جراحی لگن مفصل آسیب دیده توسط جراح با یک مفصل مصنوعی جایگزین می شود.

این جراحی معمولاً 1 تا 2 ساعت طول می کشد اما به طور کلی ممکن است این بازه زمانی برای موارد مختلف متفاوت باشد.

روند جراحی لگن به شرح زیر است:

بی هوشی

در ابتدا بر اساس نوع عمل، شرایط بیمار و پیچیدگی عمل، مدت زمان جراحی توسط پزشک تخمین زده می شود و سپس بیهوشی در اتاق عمل انجام می شود.

حذف قسمت آسیب دیده

در این قسمت جراح ارتوپد قسمت آسیب دیده استخوان ران را که به مفصل ران متصل است، برمی دارد تا قسمت جدیدی را جایگزین آن کند.

جایگزین مفصل آسیب دیده

پس از برداشتن مفصل، با استفاده از دسته steam، یک گلوله فلزی را که جایگزین بخش آسیب دیده استخوان ران می شود، به استخوان و مفصل ران متصل می کند.

تمیز کردن مفصل زانو

در این مرحله از جراحی پزشک ناحیه استخوانی لگن (استابولوم) که همان مفصل سر استخوان ران است را از غضروف و قسمت های آسیب دیده جدا کرده و تمیز می کند.

قرار دادن مفصل جدید

در مرحله آخر جراحی نیز، حفره استابولوم که شکل نیم کره دارد، در ابتدا با یک کاسه فلزی و بعد توسط یک کاسه پلاستیکی در کاسه فلزی قرار می گیرد.

همچنین روی این کاسه فلزی یک سری پلاستیک قرار داده شده تا به راحتی حرکت کند.

مراقبت های بعد از عمل تعویض مفصل لگن

• خودداری از خم کردن مفصل ران هنگام انجام فعالیت ها
• عدم چرخش مفصل لگن
• برداشتن گام های کوتاه
• دوری از وارد آمدن فشار به بخیه ها
• عدم قرار دادن پاها بر روی هم
• دوری از نشستن بر روی صندلی های کوتاه (البته در تکنیکهای جدید این امر برای بیماران مجاز است)
• داروهایی که متخصص ارتوپدی تجویز می نمایید به صورت منظم و مرتب مصرف نمایید.
• استفاده از واکر و عصا ضروری خواهد بود.
• به منظور پیشگیری از خارج شدن ایمپلنت مفصل از خم شدن به جلو در هنگام نشستن، از نشستن بر روی صندلی با ارتفاع کم و از فشار آوردن به مفصل خودداری نمایید.

چه کسانی باید عمل تعویض مفصل را انجام دهند؟

می توان گفت تعویض مفصل ران یا آرتروپلاستی لگن یکی از موثرترین جراحی هاست.

می توان گفت که بیمار پس از جراحی تعویض مفصل ران و طی کردن دوره نقاهت به فعالیت های روزانه خود باز می گردد.

در ادامه به توضیح بیشتر می پردازیم.

آرتریت

بیماری آرتریت در مناطق مختلف نسبتا شایع است و افراد مسن مختلف را تحت تاثیر قرار می دهد.

ابتدا غضروف در ناحیه آسیب دیده تحت تاثیر قرار می گیرد و سپس ناحیه استخوانی را می پوشاند.

آرتریت باعث ساییدگی و پارگی در ناحیه مفصل می شود.

اگر این ساییدگی در نتیجه لگن رخ دهد، آرتروز نامیده می شود.

آرتروز مهمترین مشکل در لگن است، یعنی مفصل ران را درگیر می کند و بیمار ممکن است در این ناحیه درد زیادی داشته باشد.

در نهایت درد در ناحیه کشاله ران و لگن هنگام راه رفتن و محدودیت های مشابه در فرد ظاهر می شود.

علاوه بر افزایش سن که عامل اصلی آرتریت است، عوامل دیگری نیز باعث افزایش این بیماری می شوند:

• استفاده متوالی از پله های طولانی مدت
• جابجایی اجسام سنگین
• ژنتیک فردی

شکستگی ها

می توان گفت بد جوش خوردن شکستگی ها، دررفتگی ها یا آسیب های دیگر در ناحیه لگن در اثر حوادث مختلف می تواند باعث نیاز به این جراحی شود.

نکروز

رسیدن به مواد مورد نیاز سلول ها از طریق جریان خون برای همه اندام ها و قسمت های مختلف بدن حیاتی است.

اگر به هر دلیلی جریان خون به قسمتی از لگن فرد نرسد، سلول های این ناحیه نکروز خواهند شد.

روماتیسم

روماتیسم بیماری ای خود ایمنی بوده که در اثر آن سیستم دفاعی بدن به استخوان ها و مفاصل بدن حمله می کند.

اگر مفصل لگن در اثر این بیماری به تورم و آسیب دچار شود، ممکن است فرد به درمان با تعویض مفصل لگن نیاز پیدا کند.

عوارض تعویض مفصل لگن

در ادامه برخی عوارض عمل تعویض مفصل زانو را بررسی می کنیم.

ورم

ناحیه عمل شده به مدت چند ماه بعد عمل دچار ورم می باشد که امری طبیعی می باشد و نگرانی ندارد ولی اگر ورم شدید و حاد شد حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

امکان دارد بیمار کمی احساس بی حسی در اطراف ناحیه عمل کند و یا قسمت جراحی شده شروع به گز گز کردن کند که این هم باز طبیعی و عادی می باشد.

عفونت

امکان دارد که در هر عمل جراحی، ناحیه جراحی شده دارای عفونت شود به همین علت خود بیمار با رعایت نکات بهداشتی نباید باعث دامن زدن به این موضوع شود.

اگر عفونتی مشاهده شد، حتما باید به پزشک مراجعه نماید.

برای مشاهده کم‌ترین عوارض ضروری است که به پزشک حاذقی همچون دکتر پیمان هاشمی مراجعه کنید.

طول متفاوت پاها

جراح جهت برابری و تناسب انداره هر دو پا با دقت تلاش می کند اما امکان دارد با قرار دادن پروتز ها طول پاها تغییر کند.

استفاده از کفش های مخصوص با کفی های متناسب این مشکل را حل می کند.

خرد شدن استخوان ها

به دلیل ضربه ای که در حین عمل وارد می شود، احتمال خرد شدن استخوان های اطراف مفصل مصنوعی وجود دارد.

اگر عمل تعویض مفصل لگن انجام نشود چه اتفاقی می افتد؟

می توان گفت مانند اکثر دردها که ممکن است به جراحی نیاز پیدا نکند، درد های لگن نیز ممکن است با فیزیوتراپی و کاردرمانی درمان شود.

ممکن است در برخی شرایط درد بیمار درمان نشده و به قرص های مسکن نیز مقاوم شود، در این شرایط با تشخیص پزشک فرد کاندید اصلی عمل تعویض مفصل لگن می باشد.

البته برخی از بیماران به جای حل بیماری و پذیرفتن جراحی، برای کاهش درد فعالیت های روزانه ی خود را به شدت محدود می کنند که امری اشتباه است.

لذا بعد از محدود شدن دامنه حرکتی شخص و فعالیت نداشتن آن، در دراز مدت، استخوان های بدن ضعیف شده و درصد شکستگی استخوان با ضربات ملایم بالا می رود.

می توان گفت مفصل لگن آسیب دیده، کارکرد طبیعی خود را از دست می دهد و طی گذشت زمان، فشار زیادی به مفاصل اطراف وارد شده و به سلامتی این مفاصل اثر منفی می گذارد.

آیا ماندگاری مفصل مصنوعی همیشگی است؟

از موفقیت آمیزترین انواع جراحی ها در بدن انسان عمل تعویض مفصل لگن به شمار می آید.

طی تحقیقات صورت گرفته در صورتی که جراح تجربه ی لازم را در این عمل داشته باشد نتیجه ممکن است تا ۱۵-۲۰ سال نیز ماندگار باشد.

در این عمل تبحر جراح در جایگذاری مفصل مصنوعی اهمیتی بسیار بالاتری نسبت به جنس و شرکت سازنده ی پروتز دارد.

در اخر مراقبت های بعد از عمل که به عهده ی خود بیمار است، در ماندگاری اثر مفصل مصنوعی بسیار موثر خواهد بود.

فعالیت های ورزشی بعد از عمل تعویض مفصل لگن

ورزش یکی از مراقبت های مهم در منزل است.

خصوصا چند هفته اول بعد از جراحی بیمار باید قادر باشد تا اغلب فعالیت های سبک زندگی روزمره را طی 3 تا 6 هفته بعد از جراحی انجام دهد.

البته بعضی از ناراحتی به وجود آمده در اثر فعالیت ها و یا درد در شب برای چندین هفته معمولی است.

فعالیت های شما باید به صورت زیر باشد:

• با یک برنامه تمرینی ساده اول در خانه تحرک داشته باشید و بعد برای بالارفتن تحرک بیرون از خانه بروید.
• انجام سایر فعالیتهای روزمره مانند نشستن، ایستادن و بالا رفتن از پله ها
• انجام دادن برخی تمرینات خاص چند بار در روز برای بازگرداندن حرکت و تقویت مفصل ران

محدودیت های غذایی و نوشیدنی قبل از جراحی لگن

از خوردن مواد غذایی حداقل ۸ ساعت قبل از جراحی اجتناب کنید.

در شب قبل از جراحی از غذاهای سبک استفاده شود، از غذاهایی که حاوی مقادیر بالایی چربی و قند هستند پرهیز شود.

تا دو ساعت قبل از جراحی می توان مقدار کمی آب نوشید.

حتماً توصیه های ضروری قبل از جراحی صورت گیرد زیرا در صورت عدم رعایت، احتمال به تعویق انداختن زمان جراحی وجود دارد.

سن مناسب تعویض مفصل لگن

در صورتی که برای انجام عمل باید شرایط جسمانی فرد مورد بررسی قرار گرفته و سپس با در نظر گرفتن سن فرد می توان برای عمل افدام کرد.

بعضی از افراد تصور می کنند که بیماران بالای 80 سال جزو افراد مسن به حساب می آیند و امکان دارد این عمل برای افراد ریسک پذیر باشد.

در مورد همه جراحی ها و از جمله تعویض مفصل لگن به دلیل رشد و پیشرفت چشمگیری که در حوزه پزشکی اتفاق افتاده است هیچ گونه محدودیتی سنی وجود ندارد.

با این وجود برای انجام این عمل افراد جوان کاندیدای بهتری می باشند.

بعد از چه مدت بیمار به زندگی روزمره بر می گردد؟

پس از انجام عمل تعویض مفصل لگن انجام مراقبت های بعد از عمل لازم است.

لازم است مدتی مراقبت های لازم انجام شود تا موقعی که بیمار به حالت عادی بازگردد، اما این مدت زمان برای افراد مختلف متفاوت است.

بعد از انجام عمل جراحی لازم است که بیمار تا دو روز در بیمارستان بستری شود.

از روز دوم جراحی طبق توصیه پزشک انجام دادن نرمش ها و راه رفتن به همراه واکر برای بالارفتن سرعت بهبودی شروع می شود.

بعد از انجام دادن نرمش ها، طبق وضعیت بیمار، فرد می تواند بعد از یک ماه، بدون کمک شروع به راه رفتن کند.

البته دردهای ناحیه جراحی 2 تا 3 هفته ادامه پیدا می کند و بعد از گذشت مدتی درد کاهش یافته و کاملا قطع خواهد شد.

بازگشتن به فعالیت های روزمره بسته به نوع فعالیت فرد از 3 تا 4 هفته بعد از جراحی متغیر است.

هزینه جراحی تعویض مفصل لگن

بر اساس پیچیدگی و نوع عمل بیمار و همچنین دولتی یا خصوصی بودن بیمارستان هزینه بستری، و اتاق عمل متفاوت است.

بر اساس آسیب وارد شده به مفصل ران و استخوان آن، پزشک نوع پروتز مورد استفاده برای جراحی را نیز تعیین می کند.

بر اساس نوع پروتز نیز هزینه و قیمت پروتز ممکن است متفاوت باشد.

همچنین بر اساس نوع بیمه بیمار و پشتیبانی های بیمه او ممکن است هزینه برای هر بیمار متفاوت باشد.

اگر بیمه قبول کند که بخشی از هزینه جراحی را پرداخت کند، هزینه ها کاهش می یابد.