دیسک کمر
زمانی که ساختار های غضروفی و بالشتک های بین ستون فقرات و مهره ها دچار بیرون زدگی شده و باعث فشرده شدن عصب ها و به وجود آمدن درد شود، می گویند دیسک کمر رخ داده است.
این ساختار های غضروف باعث انعطاف پذیری ستون فقرات شده و شوک های وارد شده را جذب می کنند.
برای درمان دیسک کمر از عمل بسته دیسک کمر استفاده کرده که درمانی سرپایی بوده و نیاز به بستری کوتاهی دارد.
عمل بسته دیسک کمر
به روش درمانی دیسک کمر که به صورت سرپایی بوده و با برش های کوچکی انجام می شود عمل بسته دیسک کمر می گویند.
این روش جراحی در مقایسه با جراحی های باز کم تهاجمی بوده و دوره نقاهت کوتاهی دارد و با انجام آن بیمار خیلی زود بهبودی خود را پیدا می کند.
برای انجام دادن این عمل جراحی نیاز به ابزار های جراحی مخصوص و همچنین روش ها و تکنیک های تصویربرداری مخصوص حین عمل است.
این روش درمانی امکان درمان مواردی خاص از دیسک کمر را بدون انجام جراحی باز میسر می کند و به عضله های موجود در اطراف ستون فقرات آسیب های قابل توجه وارد نمی کند.
روش های جراحی بسته دیسک کمر
جراحی بسته دیسک کمر به روش های مختلف انجام میشود که به شرح زیر هستند:
انجام تزریق نخاعی
انجام تزریق نخاعی به روش های زیر انجام می گیرد:
تزریق اپیدورال استروئید ها
این روش جزو روش های تزریق متداول است و موجب تسکین پیدا کردن درد ناشی از دیسک کمر میشود.
اپیدورال به فضای بین سخت شامه و استخوان کانال نخاع می گویند که در طول کانال نخاعی قرار دارد.
با تزریق جراح در این فضا، دارو تزریقی در تمام ستون فقرات حرکت کرده و ریشه های عصبی را هم پوشش می دهد.
برای انجام تزریق پزشک با فرو کردن سوزن اپیدورال در کمر و اطمینان از قرارگیری در فضای ایپدورال مقداری از لیدوکائین را تزریق کرده و چنان چه از قرارگیری درست سوزن با بی حسی پاها مطمئن شد مابقی دارو را هم تزریق می کند و سوزن را خارج می نماید.
تزریق در مفصل فاست
این تزریق را برای مشخص کردن محل درد و درمان نمودن آن به کار می گیرند.
مفصل های فاست در دو طرف مهره ها بوده و موجب اتصال مهره ها به هم شده و انعطاف پذیری نخاع را امکان پذیر می کند.
با تزریق در این مفصل درد موجود در آن قسمت بهبود یافته و اینگونه پزشک از علت مطلع می گردد.
با استفاده از دارو ها التهاب موجود در مفصل نیز کمتر شده و باید حتما پیش از تزریق از قرارگیری درست سوزن اطمینان حاصل نمود که این اطمینان با به کارگیری روش فلوروسکوپی امکان پذیر است.
تزریق دیسکوژل
استفاده از تزریق دیسکوژل روشی جدید است که باعث سرعت بخشیدن به این روند شده و آب نخاعی خارج شده را جذب کرده و موجب حمایت ساختاری از نخاع میشود.
ژل موجود در دیسکوژل از ترکیب الکل، سلولز و فلز تنگستن ساخته شده و مستقیما به قسمتی از دیسک که دچار مشکل شده تزریق می گردد.
این روش درمانی را با بی حسی موضوعی انجام داده و فرد روزانه می تواند به منزل خود بازگردد.
تزریق کردن در مفصل ساکروایلیاک
محل قرار گیری مفصل ساکروایلیاک بین استخوان ساکروم و یا خاجی و استخوان لگن است و درد موجود در این مفصل ممکن است با کمردرد ایجاد شده به وسیله نخاع اشتباه گرفته شود.
از این رو پزشک به این مفصل لیدوکائین تزریق می کند تا از منشا درد مطمئن شود.
اگر با تزریق درد آرام نشد پس منشا جایی غیر از مفصل ساکروایلیاک است.
اما چنان چه درد آرام شد پزشک داروی کورتیزول را به مفصل تزریق می کند تا التهاب موجود را کاهش دهد و ناراحتی و درد برطرف گردد.
استفاده از رادیوفرکوئنسی
این روش جزو روش های کم تهاجمی است که برای انجام آن سوزنی را در دیسک کمر وارد کرده و از طریق امواج رادیویی موجب تجزیه شدن دیسک ایجاد شده و کاهش فشار می گردد.
این روش را با بی حسی موضعی انجام می دهند و از برش در ماهیچه ها استفاده نمی کنند در نتیجه درد ایجاد بسیار کم است.
برای استفاده از روش رادیوفرکوئنسی مراحل زیر را باید انجام داد:
- باید ابتدا آزمایشات لازم چون آزمایش خون، نوار قلب و همچنین رادیوگرافی را انجام داد.
- برای انجام بی حسی موضعی سوزنی نازک را در داخل دیسک فرد می کنند.
- از طریق امواج رادیوفرکوئنسی موجب تبخیر دیسک بدون سوزانده شدن بافت می‌شوند و فشار روی عصب ها را بر می دارند.
- برای ستون مهره کمری باید بر روی شکم و ستون مهره گردنی بر روی کمر باید بخوابید.
- استفاده از لیزر برای جراحی بسته دیسک کمر
در این روش درمانی انرژی لیزر را در مرکز دیسکی که بیرون زده است قرار داده و مواد دیسک که بیرون زده اند بدون اینکه به بافت های اطراف آسیب رسانند تبخیر می‌شوند.
برای انجام این روش از طریق سوزن، استفاده از رادیوگرافی، پروب لیزر را به ستون مهره مورد نظر وارد کرده و انرژی لیزر به محل مورد نظر منتقل می گردد.
این روش درمانی بدون بیهوشی و با آرامبخش به صورت کاملا سرپایی انجام می گیرد و ریسک عفونت، خونریزی و وجود جراحت در آن کاهش می یابد و دوره نقاهت بسیار کوتاهی دارد ک جزو روش های کم تهاجمی است.
استفاده از آندوسکوپی در جراحی بسته دیسک کمر
با ایجاد فتق دیسک کمر مواد بین دیسک ها از محل خود خارج شده و به عصب ها فشار وارد می کنند.
از این رو برای برداشتن مواد خارج شده از روش دیسککتومی کمر از طریق آندوسکوپ استفاده می کنند که نوعی جراحی بسته دیسک کمر است.
برای انجام این روش برش خیلی کوچکی در قسمت کمری ایجاد شده و لوله آندوسکوپ به همراه دوربین را وارد بدن کرده و از طریق تصاویر به دست آمده ابزار های جراحی را وارد کرده و فشار روی دیسک را بر می دارند.
مزایای انجام جراحی بسته دیسک کمر
از مزایایی که این روش جراحی با خود به همراه دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این روش جراحی دارای دوران نقاهت بسیار کوتاهی است و بیمار خیلی سریع بهبودی خود را پیدا می کند.
- روش های کم تهاجمی جراحی دیسک کمر است.
- میزان خطر و عوارض ناشی از آن بسیار کم است.
- به صورت سرپایی انجام میشود و نیاز به بستری بودن ندارد.
موارد کاربرد روش های به کار رفته در عمل بسته دیسک کمر
روش هایی که برای عمل بسته دیسک کمر استفاده میشود را می توان برای درمان موارد زیر به کار گرفت:
- جهت درمان کردن فتق دیسک کمر گزینه مناسبی است.
- در زمان تنگی کانال نخاعی می توانند مورد استفاده قرار گیرند.
- در زمان وجود درد سیاتیک می توان از آنها استفاده کرد.
- در صورت وجود درد مزمن کمری می توان این روش ها را به کار گرفت.
معایب عمل بسته دیسک کمر
عمل بسته دیسک کمر (که به نام دیسککتومی میکرو یا عمل جراحی با استفاده از تکنیک‌های کم تهاجم نیز شناخته میشود) مزایای زیادی دارد، اما معایبی نیز دارد که باید مورد توجه قرار گیرند.
یکی از معایب عمده این روش، احتمال ناکافی بودن نتایج در برخی بیماران است.
اگر مشکل اصلی به طور کامل حل نشود یا دیسک به‌طور کامل درمان نشود، علائم ممکن است دوباره برگردند.
این ممکن است نیاز به جراحی مجدد یا روش‌های درمانی دیگر در آینده داشته باشد. علاوه بر این، در برخی موارد، ممکن است فشار به دیگر قسمت‌های ستون فقرات افزایش یابد که می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدید در سایر نواحی کمر شود.
یکی دیگر از معایب عمل بسته دیسک کمر، خطر عوارض جراحی است که هر چند کم است، اما همچنان وجود دارد.
این عوارض شامل عفونت، خونریزی، آسیب به اعصاب یا رگ‌های خونی و حتی احتمال ایجاد اسکار یا چسبندگی‌های داخلی است که می‌توانند موجب دردهای مزمن یا محدودیت‌های حرکتی شوند.
همچنین، اگر بیمار به مراقبت‌های پس از عمل به درستی توجه نکند یا فعالیت‌های سنگین را خیلی زود آغاز کند، ممکن است بهبودی کامل حاصل نشود و روند درمان کندتر شود.
در نهایت، برخلاف جراحی‌های باز که ممکن است بهبودی طولانی‌تری داشته باشند، در عمل بسته نیز در برخی موارد ممکن است نیاز به زمان طولانی برای بازیابی عملکرد کامل ستون فقرات باشد.
عوارض عمل بسته دیسک کمر
عمل بسته دیسک کمر، مانند هر جراحی دیگری، می‌تواند عوارض خاص خود را داشته باشد.
یکی از عوارض احتمالی، آسیب به اعصاب است که ممکن است منجر به احساس بی‌حسی، ضعف عضلانی یا دردهای عصبی در نواحی مختلف بدن، مانند پاها یا کمر، شود.
این مشکل معمولاً نادر است، اما در برخی موارد ممکن است عوارض طولانی‌مدت به همراه داشته باشد.
همچنین، عفونت یکی دیگر از خطرات مرتبط با این جراحی است، اگرچه با استفاده از روش‌های پیشرفته و تکنیک‌های استریل، احتمال بروز آن به حداقل می‌رسد.
علاوه بر این، در برخی بیماران، ممکن است پس از جراحی، دیسک مجدداً آسیب ببیند یا مشکلات جدیدی مانند دردهای مزمن در ناحیه کمر یا محدودیت‌های حرکتی ایجاد شود.
این شرایط می‌تواند نیاز به درمان‌های اضافی یا جراحی‌های بعدی داشته باشد.
همچنین، گاهی اوقات ایجاد چسبندگی‌های بافتی یا اسکار در اطراف ناحیه جراحی، می‌تواند موجب درد یا ناراحتی شود.
از دیگر عوارض ممکن، کاهش تحرک یا ضعف عضلانی در نواحی اطراف ستون فقرات است که ممکن است به دلیل عدم انجام تمرینات فیزیوتراپی مناسب پس از عمل بروز کند.
روش های جایگزین عمل بسته دیسک کمر
روش‌های جایگزین عمل بسته دیسک کمر شامل درمان‌های غیرجراحی و کم‌تهاجم هستند که می‌توانند در بسیاری از موارد مؤثر واقع شوند.
این روش‌ها شامل فیزیوتراپی، تقویت عضلات کمر، استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب، تزریق‌های استروئیدی به فضای اطراف دیسک و درمان‌های دستی مانند کایروپراکتیک هستند.
در برخی موارد، درمان‌های کم‌تهاجمی مانند دیسکوتومی لیزری یا تراپی‌های با استفاده از امواج رادیوفرکانسی نیز برای کاهش فشار روی دیسک و اعصاب کمر استفاده میشود.
در نهایت، روش‌های جایگزین معمولاً برای افرادی که مشکلات دیسک کمر آنها خفیف‌تر است یا به جراحی تمایلی ندارند، مؤثرتر هستند و می‌توانند به بهبود علائم بدون نیاز به جراحی کمک کنند.
نکات مهم قبل از عمل بسته دیسک کمر
قبل از انجام عمل بسته دیسک کمر، مشاوره دقیق با پزشک متخصص امری ضروری است.
پزشک باید به طور کامل وضعیت بیمار را ارزیابی کرده و تصاویر MRI یا CT اسکن را بررسی کند تا از علت دقیق مشکل دیسک کمر و ناحیه آسیب‌دیده آگاه شود.
بیمار باید درباره وضعیت سلامت عمومی خود، داروهایی که مصرف می‌کند، سابقه بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا بیماری‌های قلبی، و هرگونه آلرژی به داروها با پزشک صحبت کند.
همچنین، بیمار باید مطمئن شود که همه سوالات و نگرانی‌هایش را در مورد روند جراحی، زمان بهبودی، عوارض احتمالی و نتیجه‌گیری جراحی مطرح کرده است.
از دیگر نکات مهم قبل از جراحی، آمادگی فیزیکی است. بیمار باید حداقل چند روز قبل از عمل از مصرف داروهای رقیق‌کننده خون (مانند آسپرین یا داروهای ضد انعقاد) خودداری کند، زیرا این داروها می‌توانند خطر خونریزی در طول جراحی را افزایش دهند.
همچنین، برخی پزشکان ممکن است توصیه کنند که بیمار روز قبل از جراحی، از خوردن و نوشیدن پرهیز کند (نوشیدن مایعات و خوردن غذا معمولاً 6-8 ساعت قبل از عمل ممنوع است).
بیمار همچنین باید با یک همراه برای روز جراحی و پیگیری‌های بعد از عمل برنامه‌ریزی کند، زیرا ممکن است به دلیل بیهوشی یا دردهای پس از عمل قادر به رانندگی یا انجام فعالیت‌های روزمره نباشد.
نکات مهم بعد از عمل بسته دیسک کمر
بعد از عمل بسته دیسک کمر، مراقبت‌های دقیق و پیگیری‌های مناسب بسیار مهم است تا روند بهبودی تسریع شده و از بروز عوارض جلوگیری شود.
یکی از نکات کلیدی پس از جراحی، استراحت کافی و خودداری از فعالیت‌های سنگین است.
بیمار باید از خم کردن یا پیچاندن کمر و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کند تا فشار اضافی به ناحیه جراحی وارد نشود.
همچنین، استفاده از وسایل کمکی مانند بریس یا کمربندهای حمایتی ممکن است طبق توصیه پزشک ضروری باشد.
در روزهای ابتدایی، بیمار باید به طور منظم مسکن‌های تجویزی پزشک را مصرف کند تا درد به حداقل برسد و راحت‌تر بتواند تحرکات روزمره را انجام دهد.
فیزیوتراپی و تمرینات توانبخشی بعد از عمل نیز بخش حیاتی از فرآیند بهبودی هستند.
پزشک ممکن است شروع فیزیوتراپی را چند هفته پس از جراحی توصیه کند تا به تقویت عضلات کمر، بهبود دامنه حرکتی و پیشگیری از بروز مشکلات دیگر کمک کند.
علاوه بر این، بیمار باید به دقت مراقب علائم احتمالی عفونت یا خونریزی باشد و در صورت بروز درد شدید، تب یا علائم غیرعادی به پزشک مراجعه کند.
همچنین، پیگیری‌های منظم با پزشک و انجام تست‌های تصویربرداری مانند MRI یا رادیوگرافی برای ارزیابی نتایج جراحی و پیشرفت بهبودی ضروری است.
