چگونه بعد از تعویض مفصل زانو راه برویم؟
عمل تعویض مفصل زانو را زمانی برای بیمار به کار می برند که دیگر راهکار های درمانی جواب نداده و مشکل و درد موجود در قسمت زانو بیشتر شده باشد.
پزشکان در ابتدا سعی می کنند مشکل و درد موجود در ناحیه زانو را با داروهای خوراکی، تمرینات فیزیوتراپی، کم کردن درد و استفاده از تزریقات کاهش دهند اما با نگرفتن جواب از این راهکار ها به سراغ جراحی می روند.
بیمار با انجام جراحی تعویض مفصل زانو دوست دارد که خیلی زود بر روی پای خود ایستاده و راه برود.
با انجام جراحی بیمار باید ابتدا با استفاده از وسایل کمکی راه برود و نیاز به وسایل کمکی چون عصا و واکر برای چند هفته اول بعد از جراحی وجود دارد.
هر چه بیمار بعد از جراحی زودتر راه برود و تحرک لازم را داشته باشد خون بهتر در رگ ها جریان یافته و بهبودی سریعتر صورت می گیرد.
این جراحی جزو آن دسته جراحی ها نیست که فقط با استراحت کردن بهبود یابد زیرا مفصل حرکتی باید هر چه زودتر حرکت خود را شروع کرده و وزن روی آن قرار گیرد تا عملکرد آن ارتقا یابد.
بیمار از روز بعد از جراحی باید طبق برنامه ای که پزشک به وی می دهد راه رفتن خود را شروع کند و هر یک ساعت مدت زمانی را روی پا های خود راه برود و برای چند هفته ابتدایی از عصا و واکر جهت راه رفتن استفاده نماید تا تعادل لازم را بدست آورد.
زمان مناسب برای شروع راه رفتن بعد از جراحی زانو
مدت زمانی که بیمار بعد از انجام جراحی تعویض مفصل زانو می تواند راه برود در هر فرد متفاوت بوده و بستگی به عواملی چون شرایط جسمی فرد بیمار، سنی که دارد، نوع جراحی که انجام شده است و نتیجه هایی که از جراحی به دست آمده است، دارد.
اما معمولا در شرایطی که فرد بیمار مشکلی نداشته باشد می تواند ور همان روزهای اولیه با استفاده از عصا و واکر شروع به راه رفتن کند.
بیمار کم کم با گذر زمان و انجام دادن تمرینات فیزیوتراپی و تمرینات عضله سازی می تواند توانایی راه رفتن خود را بهبود بخشیده و با گذشت چند هفته بدون استفاده از عصا و واکر راه برود.
بهتر است روزهای اولیه بیمار استراحت کافی داشته و از عصا و واکر برای راه رفتن استفاده کند و مسافت های کوتاه را طی کند و در خم و راست کردن زانوی خود دقت نماید و به آن فشاری را وارد نکند.
پزشکان برای راه رفتن بازه های زمانی زیر را درنظر گرفته اند و توجه به آنها را توصیه می کنند:
در سه هفته اول باید با استفاده از عصا و واکر راه رفته و پای خود را از قلب بالاتر نگه دارید و حتما استراحت لازم را داشته باشید تا درد و تورم ایجاد شده بهبود یابد.
برای توانبخشی پس از جراحی باید از تمریناتی در داخل منزل استفاده نمود و موجب تقویت عضلات زانو و بازگشت به حرکت طبیعی شد.
با انجام تمرین در داخل منزل می توان امکان خم و راست شدن زانو و نشستن و برخاستن از روی صندلی را فراهم نمود.
با گذشت مدت زمانی ۴ الی ۶ هفتگی بعد از جراحی می توانید ۱۰ دقیقه و یا بیشتر بدون واکر و عصا راه بروید.
فیزیوتراپیست بر روی بازیابی تعادل پس از جراحی کار کرده و از شما می خواهد بدون به کار گرفتن وسایل کمکی راه بروید.
انجام تمرینات عضله سازی و تمرینات فیزیوتراپی مدت زمانی ۸ الی ۱۲ هفته احتیاج دارند و با گذشت این مدت شما باید بتوانید خیلی راحت پیاده روی کنید و یا از شنا و دوچرخه سواری استفاده کنید.
با گذشت یکسال از جراحی باید زانوی جراحی شده قدرت کافی خود را بدست آورده باشد و شما موفق به انجام فعالیت های گذشته شده باشید.
مراحل توانبخشی راه رفتن پس از تعویض زانو
چگونه پیش بردن روند بهبودی بعد از انجام جراحی بسیار اهمیت داشته و باید به درستی طی شود.
دستورالعمل هایی که پزشک ارائه داده است باید به خوبی رعایت شود.
تمرینات لازم و روش هایی که برای آنها لازم است را حتما مورد توجه قرار داده و دنبال نمایید.
روزهای اول نباید باری بر روی زانوی جراحی شده و پروتز آن باشد.
با حرکت منظم پا ها مانع از لختگی خون شده و برای چند هفته از چمباتمه و همچنین خم و راست کردن زانو باید خودداری نمود.
تمرینات فیریوتراپی لازم را باید انجام داد و طبق برنامه پزشک و فیزیوتراپیست باید راه رفتن و تحرک داشتن را ادامه داد تا توانایی لازم برای راه رفتن کسب شده و قدرت عضلانی لازم بدست آید.
میزان سرعت راه رفتن بیمار بین ۶ ماه الی ۱ سال به حالت طبیعی خود بازمی گردد و در طول مدت زمان و دوره پیگیری بیمار کمی کند تر از حالت طبیعی راه می رود.
فیزیوتراپیست به بیمار توصیه می کند که راه رفتن را تا زمان داشتن حس راحتی ادامه دهد و با گام های کوچک در فاصله زمانی کوچک شروع کرده و هر زمان که نیاز داشت از عصا و یا واکر استفاده نماید.
البته باید این را هم بگوییم که زیاد راه رفتن و ورزش کردن بعد از جراحی ممکن است موجب درد و تورم شود و بهبودی را به تاخیر بیاندازد.
نکات مهم برای حرکت کردن پس از جراحی زانو
نکات مراقبتی در رابطه با حرکت کردن بعد از جراحی زانو عبارتند از:
- باید حرکت خود را با پیاده روی های کوتاه در مدت زمان ۵ الی ۱۰ دقیقه ای شروع نمود و کم کم مدت آن را افزایش داد.
- وسایل کمکی چون واکر و عصا را برای راه رفتن به کار بگیرید تا در راه رفتن ثبات بیشتری داشته باشید و از شما حمایت کند.
- باید وزن بدن را به صورت مساوی در پا ها انتقال داد و به زانوی جراحی شده فشار زیاد وارد نکرد.
- شروع راه رفتن خود را از سطح های صاف و بدون مانع شروع کنید تا ریسک افتادن و زمین خوردن را کاهش دهید.
- چنان چه در زمان راه رفتن درد و ناراحتی داشتید حتما راجع به آن با جراح و فیزیوتراپیست خود صحبت کنید.
چگونگی کنترل درد در حین راه رفتن بعد از تعویض مفصل
در حین راه رفتن بعد از انجام تعویض مفصل زانو بیمار با دردی مواجه میشود که برای کنترل آن باید از فیزیوتراپی استفاده نماید.
فیزیوتراپی در کنترل این درد بسیار کمک کننده است و موجب تقویت عضلات و بازیابی تعادل پس از جراحی میشود.
ممکن است در ناحیه جراحی التهاب وجود داشته باشد که باعث بروز درد میشود، با انجام فیزیوتراپی این التهاب و درد کم شده و موجب تسکین یافتن بیمار می گردد.
روش‌های بهبود قدرت پا ها بعد از تعویض زانو
بعد از انجام جراحی تعویض مفصل زانو برای اینکه پا ها قدرت لازم را به دست آورند باید در کنار استفاده از فیزیوتراپی از ورزش های زیر نیز استفاده نمود:
انجام تمرینات توانبخشی که شامل تمریناتی است که باعث بهتر شدن عملکرد زانو و تقویت شدن عضلات محیطی میشود.
از جمله تمرینات توانبخشی می توان به موارد زیر اشاره نمود که باعث بهتر شدن عملکرد میشود:
- تمرینات مقاومتی چون عضلات ران
- تمرینات تعادلی چون استحکام دادن به عضلات پشت ران
- تمرینات انعطاف‌پذیری
استفاده از شنا چون فشار کمی به مفصل زانو وارد می کند، آب موجب کم شدن وزن بدن و فشار وارده به مفاصل شده و برای مفصل مفید می باشد.
پیاده روی کردن باعث توانبخشی مفصل زانو می گردد که باید از فاصله های کوتاه شروع شود و کم کم افزایش یابد.
پانجام پیاده روی با تقویت عضلات محیطی، بیشتر شدن عملکرد و برطرف شدن سفتی مفصل همراه است. البته باید طبق برنامه پزشک و فیزیوتراپیست پیاده روی را پیش برد.
استفاده کردن از تمرینات آبی چون یوگا در داخل آب، آبگرم و دوچرخه سواری در داخل آب و … جزو راهکار های کم فشار است که برای تقویت و توانبخشی عضلات زانو استفاده میشود.
کشش پا، از تمرینات توانبخشی بعد از جراحی زانو کشش پا به جلو و عقب است که موجب تقویت عضلات زانو، افزایش انعطاف پذیری آن، کاهش دادن انقباضات و تنش ها ی عضلانی می گردد.
بالا رفتن از پله ها باعث بیشتر شدن انعطاف‌پذیری و افزایش قدرت مفصل میشود البته باید هر بار یک قدم برداشته و از عصا و یا شخصی برای بالا رفتن کمک گرفت و اول با پای سالم شروع کرده و بعد پای جراحی شده را حرکت دهید.
راهنمایی های اولیه برای بازگشت به زندگی عادی پس از جراحی زانو
بعد از انجام جراحی تعویض مفصل زانو برای اینکه سریع تر به زندگی عادی خود بازگردید باید به نکات مراقبتی و توصیه های پزشک خود دقت کنید از جمله:
- کار های سنگین و فعالیت های سنگین انجام ندهید.
- از عصا و واکر برای راه رفتن در هفته های اول استفاده کنید.
- از بالا و پایین کردن پله ها در هفته های اول اجتناب کنید.
- جلسات فیزیوتراپی را کامل کنید.
- هنگام بلند شدن و نشستن به زانوی خود فشاری را وارد نکنید.
- در زمان نشستن پای جراحی شده را آویزان نگه ندارید.
- با گذشت ۴ الی ۶ هفته به پزشک جراح خود مراجعه کنید چنان چه شرایط خوب بود و پزشک تایید کرد می توانید بعد فعالیت های عادی و روزمره خود بازگردید.
تمرینات قدم زدن بعد از تعویض زانو
بعد از انجام جراحی مفصل زانو از انجام حرکاتی که دردناک است باید خودداری کرد و به اندازه ای که احساس راحتی دارید می توانید روی پای خود وزن بیندازید.
پزشک به شما می گوید که برای راه رفتن از چه وسیله کمکی استفاده کنید.
در مقابل آینه راه بروید و دقت کنید که کاملا صاف ایستاده اید و شانه خود تکان نمی خورند، وزن روی دو پا به صورتی است که شما کاملا صاف ایستاده اید.
در روز اول حرکت برای مدت زمانی ۵ دقیقه ای پیاده روی کنید و اگر مشکلی نبود و اذیت نشدید روز بعد آن را به ۶ دقیقه افزایش دهید.
وارد کردن فشار زیاد به پا ها با تورم و درد همراه است پس توجه کنید که به پای خود فشار زیاد وارد نکنید.
بعد از گذشت ۳ هفته می توانید مدت زمانی ۱۰ دقیقه ای را بدون عصا راه بروید.
آموزش راه رفتن با عصا بعد از جراحی زانو
با انجام جراحی مفصل زانو برای راه رفتن به عصا احتیاج دارید تا فشار وزن از روی مفصل را کاهش دهد.
ابتدا باید عصای مناسب و در اندازه درست را تهیه کنید. بعد با گرفتن دسته عصا مچ دست را در کنار مفصل ران قرار داده و مفصل آرنج خود را در حالت ۱۵ الی۳۰ درجه خم نمایید.
در زمان استفاده از عصا یک پا مشکل دارد و پای دیگر سالم است از این رو باید عصا را به دستی بدهیم که پای آن سالم است و نوک آن را به میزان کمی خارج از پای سالم قرار دهیم.
برای راه رفتن نوک عصا را کمی جلوتر پای سالم قرار داده و بعد پای آسیب دیده را یک قدم حرکت می دهیم و پای سالم را در کنار آن می گذاریم.
می توانید عصا و پایی که آسیب دیده است را با هم جلو برده و بعد پای سالم را بلند نموده و در کنار پای دیگر قرار دهید.
با جلوتر قراردادن پای سالم سرعت حرکت کمی بیشتر میشود.
برای بلند شدن به وسیله عصا باید نشیمن خود را در لبه صندلی گذاشته و تا جایی که امکان دارد عصا را بر روی زمین از خود دورتر قرار دهید.
با گرفتن عصا در سمت سالم آن را به لبه جلو صندلی چسبانده و پایی که ضعیف است را کمی جلو ببرید و سپس با خم کردن تنه خود به سمت جلو، به پای خود نگاه کرده و با فشار به عصا و پای سالم بلند شده و کمر را راست نمایید.
بهبود تدریجی حرکت پس از جراحی
روز اول جراحی، فیزیوتراپیست و پرستار به بیمار کمک می کنند که از تخت بلند شده و مسافت خیلی کوتاهی را راه برود و روی خم و یا راست شدن زانو کار کند.
در روز دوم بیمار باید با استفاده از وسایل کمکی مدت کوتاهی را راه برود و بنشیند و بایستد و هر چه زمان می گذرد مقدار فعالیت وی کم کم افزایش پیدا می کند.
با مرخص شدن و از روز سوم باید بدون کمک ایستاده و کمی میزان پیاده روی را افزایش دهید.
برای مدت زمان ۳ هفتگی بعد از عمل باید فیزیوتراپی و انجام تمرینات لازم در منزل را برای کنترل درد هنگام راه رفتن و تقویت عضلات شروع کرده و دامنه حرکتی را افزایش دهید.
با گذشت ۱۰ روز می تواند زانوی خود را کاملا باز کرده و خم و راست کنید.
در هفته ۴ الی ۶ هفته با انجام مراقبت های لازم بهبودی حاصل شده و زانو و عضلات قدرت لازم را کسب نموده اند و همچنین التهاب و تورم کاهش یافته و با فیزیوتراپی و پیاده روی های طولانی می توان موجب افزایش دامنه حرکتی و تقویت قدرت عضلات شد و عصا و واکر را کنار گذاشت.
با گذشت مدت زمان ۴ الی ۶ هفته دیگر می توانید با تایید پزشک به فعالیت های روزمره و کاری خود بازگردید البته باید فیزیوتراپی را برای ۱۲ هفته انجام دهید تا بهبودی کاملا حاصل گردد.
نکات مهم در قدم برداشتن پس از جراحی زانو
بعد از انجام جراحی زانو تا زمانی که حس راحتی دارید و اذیت نیستید می توانید راه بروید و باید راه رفتن را از فاصله های کوچک و یا قدم های کوچک شروع کنید و هر زمان لازم داشتید از وسایل کمکی برای راه رفتن خود کمک بگیرید.
کم کم میزان مسافت پیاده روی و راه رفتن خود را افزایش دهید و تا زمانی که ناراحتی را ایجاد نکرده است ادامه دهید.
در منزل خود سعی کنید هر وسیله ای که بر سر راهتان است و مانع از حرکتتان میشود را بردارید.
بهبود حرکت زانو پس از عمل تعویض مفصل
برای بهبود حرکت زانو بعد از عمل تعویض مفصل زانو باید فیزیوتراپی را طبق برنامه پیش برد و ادامه داد.
پایبند بودن به برنامه فیزیوتراپی بسیار اهمیت دارد و باید بدون اینکه فشار به زانو وارد شود تمرینات ورزشی لازم انجام گیرد.
نرمش های فیزیوتراپی بعد از جراحی می تواند باعث افزایش دامنه حرکتی شود و دوران نقاهت جراحی را کمتر کند.
در واقع استفاده از فیزیوتراپی جزو قسمت های کلیدی بهبود بیمار محسوب میشود و در طی آن فیزیوتراپیست تمرینات و آموزش های لازم را انجام می دهد تا بیمار طریقه استفاده از زانو را یاد بگیرد. فیزیوتراپی را باید برای ۳ ماه ادامه داد و از طریق آن برنامه درمان را متناسب با شرایط بیمار به کار برد.
پیشگیری از افتادن پس از جراحی زانو
برای پیشگیری از افتادن بعد از جراحی زانو بیمار باید حتما بعد از جراحی فردی را در کنار خود داشته باشد که در بلند شدن و راه رفتن به وی کمک کند و همچنین در زمان راه رفتن از وسایل کمکی چون عصا و واکر استفاده نماید.
در منزل نیز باید هر وسیله ای که در جلوی راه است و موجب افتادن میشود را برداشته و موانع را حذف نمود تا تردد در داخل منزل راحت تر صورت بگیرد و حتما کفش راحت و ایمنی را در منزل مورد استفاده قرار داده تا از افتادن پیشگیری شود.
