دیسک کمر
در میانِ تنه مهره های موجود در ستون فقرات، ساختمان های غضروفی وجود دارند که حرکت افراد به اطراف را فراهم می کنند، به این ساختمان های غضروفی دیسک می گویند.
با وجود دیسک ها استخوان ها به صورت تکه تکه به هم متصل شده اند و اینگونه حرکت کرده و خم و راست می شوند.
بافت دیسک ها نسبت به استخوان ها نرم تر است و هر گونه ضربه ای که به ستون فقرات وارد میشود را گرفته و مانع از شکستگی در استخوان ها می گردد.
دیسک کمر نوعی بیماری است که دارای طیف گسترده ای به قرار زیر است:
- ایجاد برجستگی در دیسک
- از دست دادن آب دیسک
- وجود پارگی در دیسک
- ایجاد فتق در دیسک
این بیماری ها به دلایلی چون ژنتیک، داشتن کاری سنگین، وارد شدن ضربات شدید، بلند کردن وسایل سنگین، نداشتن آمادگی بدنی و ورزش نکردن رخ می دهند.
وظیفه و عملکرد دیسک کمر
دیسک کمر در میان پنج مهره ای که در کمر وجود دارد قرار گرفته و نوعی غضروفی هستند و وظایف زیر را بر عهده دارند:
- دیسک کمر همانند بلبرینگی زنده موجب حرکت بدن به چپ و راست و عقب و جلو میشود.
- ودیسک کمر چون کمک فنر ضربه هایی که به ستون فقرات فرد وارد می گردد را گرفته و موجب یکنواخت راه رفتن فرد می گردد.
- در زمان انجام کار سنگین و بلند کردن وسایل سنگین دیسک ها فشار های وارد شده را گرفته و مانع از شکستگی استخوان ها میشود.
- دیسک ها حکم اهرم های کوچکی را دارند که باعث بلند کردن وسایل سنگین می گردد.
علائم دیسک کمر
دیسک کمر با علائم زیر همراه است:
- کمر درد داشتن
- حس گزگز و ایجاد سوزش در اندام های موجود در بدن و ایجاد احساس بی حسی در اندام های تحتانی بدن
- درد گرفتن اندام هلی تحتانی بدن
- ابتلا به سندروم دم اسب که بی اختیاری ادرار و نداشتن توانایی ادرار کردن را به همراه دارد.
- ایجاد ضعف در عضلات موجود در اندام های تحتانی
از شایع ترین علائم دیسک کمر می توان به کمر درد ناشی از آن اشاره نمود.
راه های تشخیص دیسک کمر
پزشکان از طریق راه های تشخیص زیر به وجود دیسک کمر در بیماران پی می برند:
- استفاده از ام آر آی که از طریق آن به صورت دقیق محل فتق و یا بیرون زدگی دیسک مشخص میشود.
- استفاده کردن از سی تی اسکن که به صورت دقیق آسیب دیدگی ها را نشان می دهد.
- استفاده از اشعه ایکس که بافت ها، استخوان های موجود و اندام های داخلی بدن را در تصاویر مشخص می کند.
- استفاده از میلوگرام که از طریق تزریق محل دقیق آسیب دیدگی مشخص می گردد.
- استفاده از NCS که به صورت دقیق سرعت و قدرت عضلات را مشخص می کند.
- استفاده از EMG و یا الکترومیوگرافی که به صورت دقیق پاسخ های عضلانی و فعالیت عضلات در مقابل تحریک های عصبی را مشخص می کند.
درمان کردن دیسک کمر
روش های درمان دیسک کمر و درمان کمر درد متنوع هستند ولی بهترین روش، روشی است که با پایین ترین هزینه و میزان استرس در مدت زمان کمی موجب بازگشتن فرد بیمار به زندگی عادی شود.
از جمله راهکار های درمانی دیسک کمر می توان به موارد زیر اشاره نمود:
استفاده از کمپرس گرم و سرد
جهت درمان نمودن دیسک کمر و کم کردن میزان گرفتگی در عضلات و درد موجود از کمپرس گرم استفاده می کنند و از طریق آن جریان خون بهتر جریان پیدا می کند.
کمپرس سرد را نیز در مواقعی که می خواهند درمان های غیر جراحی را به کار بگیرند مورد استفاده قرار می دهند زیرا میزان التهابات را کم می کنند.
انجام دادن پیاده روی
با داشتن پیاده روی درد کمی تسکین پیدا کرده و عضلات موجود در ستون فقرات تقویت می شوند از این رو بهتر است فرد بیمار روزی ۱ ساعت پیاده روی داشته باشد.
مصرف کردن دارو
از دارو های ضد التهابی، دارو هایی که موجب شل شدن عضلات می شوند و مسکن ها برای درمان درد سیاتیک استفاده می کنند.
انجام لیزر درمانی
در روش لیزر از طریق مادون قرمز و همچنین امواج نوری موجب بهتر شدن دیسک کمر می‌شوند.
با نفوذ انرژی ناشی از منبع نور، میزان گردش خون بالا رفته و بدن سریع تر بهبودی خود را پیدا می کند. پالس های لیزر را متناسب با وضعیتی که بیمار دارد به کار گرفته و موجب تسکین درد می شوند.
انجام فیزیوتراپی و استفاده از طب فیزیکی
با مراجعه کردن به پزشکان فیزیوتراپیست و پزشکان طب سنتی می توان درد ناشی از دیسک کمر را با انجام جلساتی از فیزیوتراپی کمتر کرد و موجب بهبودی در فرد شد.
انجام تزریق استروئید
با استفاده از راه های تشخیصی پزشکان محل دقیق فشار وارده بر دیسک را که موجب ایجاد التهاب و درد شده را مشخص نموده و با انجام تزریق استروئید اپیدورال موجب کم شدن درد در فرد بیمار می گردد.
استفاده از کمربند
برای تقویت شدن عضلات ستون فقرات، ثابت ماندن آن و کاهش درد، پزشکان استفاده از کمربند های طبی را تجویز می کنند.
انجام جراحی
انجام جراحی دیسک کمر به دو صورت جراحی باز دیسک کمر و عمل بسته دیسک کمر انجام می گیرد.
در جراحی بسته دیسک کمر که به آن جراحی لاپاراسکوپیک نیز می گویند برشی کوچک ایجاد شده و از طریق دوربین و ابزار های کوچک به محل آسیب رفته و دیسکی که دچار آسیب شده است را درمان می کنند به صورتی که فشار وارد شده بر روی عصب ها را بر می دارند.
در روش جراحی باز دیسک کمر که به آن دیسکتومی باز هم می گویند با ایجاد برشی بزرگ، دیسک های بزرگ و پیچیده را درمان می کنند به صورتی که بخش آسیب دیده دیسک تخلیه شده و فشار وارد شده بر روی عصب ها کاهش پیدا می کند.
لازم به ذکر است که روش جراحی بسته کم تهاجمی تر بوده و دوره نقاهت کوتاه تری نسبت به روش جراحی باز دارد.
چه زمانی نیاز به انجام جراحی دیسک کمر است؟
پزشکان معمولا تمام تلاش خود را بر درمان دیسک کمر از طریق روش های غیر جراحی می گذارند اما در مواقعی که دیسک از نوع مزمن باشد و درد ایجاد شده به راحتی تسکین پیدا نکند پزشک مجبور به استفاده از روش های جراحی است. به طور کلی عمل جراحی دیسک کمر در شرایط زیر مورد استفاده قرار می گیرد:
- در صورت بی حس شدن پا ها و داشتن علائم عصبی که پیشرونده می باشند.
- در صورت وجود اختلال در عملکرد روده ها و مثانه فرد بیمار
- داشتن درد زیاد به صورتی که انجام کار های روزمره را برای فرد بیمار مختل کرده باشد.
- در صورتی که دیگر راهکار های درمانی کارساز نباشند و بهبودی را در فرد ایجاد نکنند.
با گذشت مدت زمانی ۶ هفتگی از به کار گیری راه های درمانی غیر جراحی چنان چه بهبودی حاصل نشد باید به سراغ راه جراحی رفت و برای انجام آن اقدامات لازم را استفاده نمود.
