کاندیدای مناسب جراحی زانو افراد زیر هستند:
- افرادی که دارای آرتروز زانوی شدید هستند.
- افرادی که مبتلا به آرتریت هستند.
- افرادی که درمان های غیر جراحی برای آنها جوابگو نبوده است.
- افرادی که درد ناحیه زانوی آنها به قدری است که نمی توانند فعالیت های روزمره خود را انجام دهند.
- افرادی که دارای زانوی همیشه متورم هستند.
- افرادی که زانویشان تغییر حالت داده است.
- افرادی که سنی بالای ۶۰ سال دارند.
- افرادی که دارای پارگی غضروف زانو هستند.
چه افرادی نیاز به تعویض مفصل زانو دارند؟
جراحی تعویض مفصل زانو به افراد زیر توصیه میشود:
داشتن سلامت کلی بدنی
برای انجام جراحی مفصل زانو بیمار باید از سلامت کلی بدن برخوردار باشد و به بیماری هایی چون دیابت، بیماری های قلبی و یا عفونت مبتلا نباشد زیرا این موارد ریسک جراحی را بالا می برند.
لذا جراحی تعویض مفصل زانو برای افراد دیابتی دارای شرایط خاص است.
وجود درد شدید در ناحیه زانو
در صورت وجود درد مزمن زانو به گونه ای که باعث تحت تاثیر قرار گرفتن فعالیت های روزانه فرد شود و استفاده از درمان های غیر جراحی چون فیزیوتراپی، مصرف دارو و …باعث بهبود وضعیت فرد نشده باشد.
داشتن محدودیت حرکتی
در صورتی که درد و سفتی که در قسمت زانو وجود دارد، دامنه حرکتی فرد و عملکرد وی را تحت تاثیر قرار داده و آن را در انجام کارها، بالا رفتن از پله ها و یا هرگونه کار ساده دیگری محدود کرده و با مشکل مواجه کند.
وجود آسیب های ساختاری
چنان چه با استفاده از تصویر برداری آسیب دیدگی شدید زانو مشخص شده باشد که ناشی از آرتروز زانو، ابتلا به روماتیسم مفصلی و … باشد.
پاسخ نگرفتن از درمان هایی که محافظه کارانه بوده است
چنان چه استفاده از درمان های غیر جراحی چون مصرف دارو های ضد التهاب، تزریق کردن دارو های استروئیدی و یا به کار گیری بریس زانو موثر نبوده باشد.
پاسخ نگرفتن از دیگر مداخلات جراحی
چنان چه از دیگر جراحی های انجام شده نتیجه ای حاصل نشده باشد و فرد بهبود نیافته باشد این جراحی پیشنهاد میشود.
به طور کلی برای انجام جراحی مفصل زانو باید پزشک ارتوپد تمام شرایط بالینی و تاریخچه پزشکی بیمار را مورد بررسی قرار دهد و با توجه به آنها برای تجویز جراحی تصمیم گیری نماید.
نشانه‌های نیاز به تعویض زانو
انجام جراحی تعویض مفصل زانو زمانی که فرد دارای استخوان و یا غضروف تحلیل رفته در زانوی خود است و یا زمانی که بالا و پایین رفتن از پله ها و انجام فعالیت های روزانه وی با محدودیت مواجه شده باشد و دارای تورم، درد و سفتی در ناحیه زانوی خود است به صورتی که این درد در شب و هنگام استراحت افزایش یابد، مورد استفاده قرار می گیرد.
معمولا زمانی به کار گرفته میشود که با درمان های غیر جراحی نتوانند این نشانه ها را درمان و برطرف کنند.
به طور کلی معیار های کلی انجام جراحی تعویض زانو به قرار زیر است:
داشتن دردی مداوم و شدید در قسمت زانو
کم شدن عملکرد زانو به صورتی که قادر به راه رفتن و یا بالا و پایین رفتن از پله و یا طولانی مدت ایستادن نباشند.
ابتلا به آرتروز زانو که باعث تخریب غضروف مفصل میشود.
آسیب دیدگی های جدی زانو چون برور شکستگی، پاره شدن رباط ها، آسیب دیدگی های غضروفی که با درد شدید همراه هستند.
کاندید های نامناسب تعویض مفصل زانو چه کسانی هستند؟
انجام تعویض مفصل زانو به همه افراد توصیه نمیشود و برای همه مناسب نیست از جمله:
داشتن عفونت
در صورتی که عفونتی وجود دارد باید اول آن را درمان کرد زیرا عفونت برای جراحی خطری جدی محسوب میشود.
داشتن درد کنترل شده
دردی که با آرتریت در ارتباط بوده ولی قابل تحمل است و برای فعالیت های روزمره مشکلی را ایجاد نکرده است.
وجود مشکلاتی مربوط به عضلات موجود در اطراف زانو
باید عضلات و بافت های اطراف زانو برای انجام این جراحی سالم باشند از این رو وجود مشکل در این عضلات چون اختلال عصبی عضلات را باید قبل از انجام جراحی درمان کرد.
ابتلا به بیماری های پوستی
داشتن بیماری پوستی چون پسوریازیس روی روند بهبودی فرد تاثیر گذاشته و ریسک عفونت را بالا می برد.
خطرات مربوط به بیهوشی
بیماری هایی هستند که با بیهوشی تداخل دارند و نباید جراحی روی افراد مبتلا به آنها انجام گیرد.
- افراد که مبتلا به بیماری های قلبی شدید چون وجود نارسایی قلبی، آنژین قلبی و یا بروز حملات قلبی در اخیر هستند.
- افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده و یا قند خون بالا
- افرادی که دارای اختلالات خونریزی هستند و یا داروی ضد انعقاد خون مصرف می کنند.
- افرادی مبتلا به بیماری های تنفسی شدید و یا آسم شدید
- افراد مبتلا به بیماری های کلیوی پیشرفته چون نارسایی کلیه و یا دیالیز
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مثل افراد مبتلا به HIV
- افرادی که سوء تغذیه شدید دارند
- افراد دارای چاقی مفرط
تشخیص کاندیدای جراحی زانو
پزشک ارتوپد و جراح در تشخیص دادن و ارزیابی کردن فرد بیمار برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو بسیار نقش مهمی دارد.
وی با انجام معاینات فیزیکی روی بیمار و انجام دادن آزمایشات تصویر برداری وضعیت زانوی بیمار را مورد بررسی قرار می دهد و گزینه های درمانی را ارزیابی کرده و بهترین راه حل را برای بیمار انتخاب می کند.
از جمله تصویر برداری هایی که برای تشخیص کاندیدای مناسب تعویض مفصل زانو مورد استفاده قرار می گیرد می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- استفاده از رادیولوژی به وسیله اشعه ایکس
- استفاده از فلوروسکوپی برای شناسایی نمودن حرکت های غیر طبیعی مفصل زانو
- انجام سی تی اسکن بدون کنتراست که باعث بررسی شل شدن و التهاب موجود، شکستگی و تحلیل استخوان میشود.
- انجام ام آر آی که از طریق آن قطعه های شلی که در داخل غضروف و یا استخوان زانو وجود دارد مشخص می گردد.
علائم آرتروز شدید زانو
علائم و نشانه های آرتروز شدید زانو شامل موارد زیر هستند:
- خم و یا راست کردن زانو به سختی
- داشتن درد در قسمت مفصل زانو در زمان انجام فعالیت های سخت و یا شدید
- وجود التهاب و یا سفتی در مفصل زانو
- وجود شلی در مفصل و یا غضروف زانو
- داشتن ضعف در زمان خم کردن زانو
- داشتن درد در هنگام قرار گیری پا در آب
- داشتن حساسیت در زمان لمس کردن زانو و یا وجود قرمزی در آن
- داشتن درد بعد از خوابیدن و یا در زمان نشستن و زمانی که فرد در حال استراحت است
- تق تق صدا دادن زانو و داشتن صدای سایش
- متورم شدن و آب آوردن در قسمت زانو
- وجود محدودیت حرکتی
- بروز بزرگی در مفصل زانو
درمان‌های جایگزین تعویض زانو
افرادی هستند که از درد زانوی خود بسیار رنج برده و واقعا اذیت هستند اما با این وجود نمی خواهند از عمل جراحی تعویض مفصل زانو هم استفاده نمایند و یا گاهی اوقات فرد سن پایینی دارد و انجام جراحی برای وی در این سن گزینه مناسبی نیست زیرا بعد از گذشت ۲۰ سال باید دوباره پروتز زانو تعویض گردد.
برای این افراد می توان از درمان های جایگزین جراحی زانو را به کار گرفت که شامل موارد زیر هستند:
- کم کردن وزن بدن برای کاهش دادن میزان فشار موجود روی زانو ها
- انجام دادن ورزش هایی که سبک هستند برای بالا بردن میزان تحرک بدنی فرد که موجب تقویت عضله چهار سر ران و همچنین عضله همسترینگ میشود.
- استفاده کردن از فیزیوتراپی
- استفاده از تزریق اسید هیالورونیک
- مصرف کردن دارو های استروئیدی چون مسکن ها و کرم های موضعی و داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی
- تزریق نمودن کورتیکواستروئید در ناحیه ای که آسیب دیده است برای کاهش درد و التهاب
- تزریق کردن پلاسمای غنی از پلاکت به زانوی فرد با استفاده از خون فرد و جدا کردن فاکتور های رشد از خون
- ترمیم کردن غضروف زانو با تعویض غضروف زانو به جای تعویض مفصل
- حذف کردن بافت آسیب دیده با استفاده از امواج رادیویی جهت کم کردن درد
- استفاده از طب سوزنی
- انجام پرولوتراپی که با تزریق محلولی تحریک کننده به قسمت رباط ها و تاندون ها برای تحریک شدن روند بهبودی با افزایش جریان خون و تامین مواد مغذی همراه است.
- استفاده از درمان سلول بنیادی که از سلول بنیادی مغز استخوان لگن برای بافت غضروف زانو استفاده می گردد.
- استفاده از میکروفرکچر که نوعی جراحی آرتروسکوپی است و سوراخ هایی را در سطح استخوان ایجاد می کنند تا موجب تحریک رشد غضروف در آن ناحیه شوند.
پیشگیری از پیشرفت آرتروز زانو
راه های پیشگیری از آرتروز زانو به قرار زیر هستند:
- کم کردن وزن
- ورزش کردن و تقویت کردن عضلات
- داشتن رژیم غذایی و پیروی از الگوی تغذیه ای مناسب
- دوری از کم تحرکی
- یاد گرفتن چگونگی بلند کردن وسایل سنگین
- استفاده نکردن از کفش هایی که دارای پاشنه بلند هستند
- درست کردن شیوه نشستن
درمان دردهای زانو در سالمندان
زمانی که سن بالا می رود دوری کردن از زانو درد ممکن نیست و تقریبا درصد بالایی از افراد مسن از وجود آن رنج می برند زیرا هر چه سن بالا می رود در فعالیت های بدنی تغییراتی ایجاد میشود و با کم شدن تحرک این مشکلات در قسمت زانو بروز می یابد.
این افراد مسن می توانند برای کم کردن درد زانوی خود از راهکار های زیر استفاده کنند:
- پیاده روی داشتن برای افزایش تحرک
- انجام ماساژ درمانی برای کم کردن درد
- استفاده کردن از کلسیم و گنجاندن آن در رژیم غذایی
- استفاده از کمپرس سرد برای کاهش درد و التهاب
- مصرف نمودن زردچوبه چون دارای خاصیت ضد التهابی است.
- کم کردن وزن بدن زیرا بالا بودن وزن بدن در افراد مسن با بیماری های بسیاری همراه است.
تاثیر آسیب دیدگی مزمن زانو بر حرکت
آسیب دیدگی شدید زانو بسیار رایج بوده و به دلایلی چون آرتروز زانو، شکستگی زانو، آسیب رباط صلیبی، پارگی منیسیک و تاندون، ابتلا به روماتیسم مفصلی، در رفتگی زانو و کشیدگی و رگ به رگ شدن زانو بروز می یابد که باعث بروز درد و التهاب در قسمت زانو شده و دامنه حرکتی فرد را محدود می کند به گونه ای که نمی تواند به خوبی کارهای روزمره خود را انجام دهد و از پله ها بالا و پایین رود و یا اینکه روی زمین بنشیند و به راحتی بلند شود، و انجام تمام کارهای وی با درد و ناراحتی همراه است.
