شکستگی استخوان

شکستگی استخوان به ترک ایجاد شده در استخوان و یا ایجاد شکستگی در آن می گویند.

به دلیل وارد شدن ضربه به استخوان شکستگی استخوان ایجاد می‌شود که این ضربه ممکن است به دلیل تصادف، آسیب های ورزشی و یا سقوط به استخوان وارد شود.

انجام کارهای مداوم مانند دویدن نیز ممکن است باعث ایجاد شکستگی در استخوان شود.

اگر استخوان نتواند نیروی وارد شده را تحمل کند دچار شکستگی میشود‌ و باعث ایجاد درد، اختلال در عملکرد و باعث خونریزی در محل مورد نظر می‌شود و دلیل آن ایجاد اختلال در استحکام و ساختاری که استخوان دارد، است.

انواع شکستگی استخوان

انواع مختلفی شکستگی استخوان داریم.

ممکن است با توجه به شدت نیروی وارد شده به استخوان، سن فرد، سلامت بدنی فرد و استخوان درگیر شده میزان شکستگی شدیدتر از دیگر شکستگی ‌ها باشد.

قسمت مچ پا، مچ دست و لگن جزو نواحی رایجی هستند که دچار شکستگی استخوان می‌شوند.

دسته بندی شکستگی ها با توجه به میزان شکستگی، نوع شکستگی و مقدار آسیب وارد شده به صورت زیر تقسیم می شوند:

شکستگی بسته و یا ساده

در این نوع شکستگی استخوانی که شکسته است پوست را سوراخ نکرده است.

شکستگی باز و یا مرکب

در این نوع شکستگی استخوانی که دچار شکستگی شده پوست را نیز سوراخ کرده و بیرون زده است.

شکستگی از نوع گرین استیک

شکستگی در این نوع به صورت یک ترک کوچک روی استخوان وجود دارد.

شکستگی به صورت مو برداشتن

از موارد شایع شکستگی استرسی محسوب میشود‌.

شکستگی پیچیده

در این شکستگی ساختارهای اطراف شکستگی نیز دچار آسیب و شکستگی شده اند.

شکستگی خرد شده

در این نوع شکستگی استخوان به قطعه های کوچک خرد میشود‌.

شکستگی بیرون زدگی

در این شکستگی استخوان از تاندون خود جدا میشود‌.

شکستگی فشاری

در این شکستگی دو استخوان به همدیگر فشار وارد می کنند.

شکستگی لگن

این شکستگی بیشتر شامل افراد مسن و زنانی که یائسه شده اند میشود‌ و جزو رایج ترین نوع های شکستگی است که در آن قسمت های متفاوت لگن فرد دچار آسیب و شکستگی می‌شود.

این شکستگی معمولا بر اثر تروما و زمین خوردن ایجاد می‌شود ولی گاهی مواقع نیز خود بخود این شکستگی ایجاد می‌شود.

شکستگی پا

در صورت وقوع تصادف، افتادن فرد از ارتفاع و همچنین زمین خوردن، فرد به شکستگی پا مبتلا می‌شود که این شکستگی سبب آسیب به مچ پا و قسمت‌ های مختلف آن شده و زانوی فرد نیز آسیب شدیدی می بیند.

بیشترین ریسک برای شکستگی استخوان های پایین تنه هستند.

شکستگی دست

یکی از شکستگی های رایج است که باعث آسیب وارد شدن به مچ دست، آرنج فرد و انگشتان دست وی می‌شود.

در بعضی مواقع امکان دارد که دست فرد دچار در رفتگی و یا ترک جزئی در استخوان شده باشد.

به دلیل پیچیدگی آناتومی دست در مواقع شکستگی های پیچیده ممکن است نیاز به متخصص ارتوپدی و جراح پلاستیک باشد و فرد به عمل جراحی نیاز داشته باشد.

به دلیل افتادن روی دست ممکن است فرد دچار شکستگی مچ دست شده و بیش از یک استخوان درگیر شود و با توجه به استخوانی که دچار آسیب دیدگی شده ممکن است از جراحی نیز استفاده کنند‌.

زیرا باید مچ دست به صورت میزان و تراز قرار بگیرد تا در آینده فرد دچار آرتروز نشود.

شکستگی کتف و یا شانه

شانه تشکیل شده از استخوان کتف، بازو و ترقوه است و امکان دارد شکستگی شانه در هر کدام از این استخوان هااتفاق بیفتد.

در بعضی مواقع ممکن است کاسه مفصل شانه و یا گوی آن شکسته شده باشد.

امکان دارد با توجه به نوع شکستگی و میزان خرد شدن نیاز به استفاده از عمل جراحی باشد و یا اینکه با استفاده از آویز دست طبی درمان اولیه را برای فرد شروع کنند.

شکستگی استخوان کف پا

به دلیل وارد شدن آسیب های ناگهانی و فشار زیاد و مکرر به کف پا، استخوان کف پا دچار شکستگی می‌شود.

شکستگی استخوان شست پا

به دلیل وارد شدن ضربه ای ناگهانی ممکن است این استخوان شکسته و دچار کبودی، درد و تورم گردد و فرد نتواند به خوبی راه رود.

شکستگی فشاری ستون مهره ها

ستون فقرات تشکیل شده از ۷ مهره در گردن، ۵ مهره در کمر و ۱۲ مهره در قفسه سینه است.

این مهره ها ممکن‌ است‌ به دلیل وجود پوکی استخوان دچار شکستگی شوند.

افرادی که مبتلا به پوکی استخوان هستند کلسیم لازم را از دست داده و مهره هایشان ضعیف شده است و در برابر نیروی جاذبه مقاومت نکرده و کم کم فشردگی در مهره ها ایجاد می گردد.

اگر شکستگی فشاری به دلیل اسی ایجاد شود ممکن است موجب ناراحتی نخاعی  و یا تحریک آن شود ولی در بعضی مواقع نیز این اتفاق رخ نمی دهد.

شکستگی فشاری معمولا ناشی از تروما بر اثر تصادف و یا افتادن از ارتفاع اتفاق می افتد‌.

شکستگی جمجمه

جمجمه استخوانی مسطح است که از مغز محافظت می کند‌.

برای ایجاد شکستگی در جمجمه باید ضربه قابل توجهی به صورت مستقیم به جمجمه وارد شود.

در این شرایط از جمجمه و مغز سی تی اسکن مغز می گیرند تا ببینند که مغز آسیب دیده است یا خیر.

این شکستگی دارای تورم و خونریزی در محل وارد شدن آسیب است.

شکستگی تنشی استخوان

شکستگی تنشی استخوان حالتی است که میکروتروماهای استخوان نمی توانند تنش و فشار مکرر وارد شده را تحمل کرده و فشار وارد شده را کاهش دهد.

این نوع شکستگی معمولا در ساق پای ورزشکاران و دوندگان دیده می شود.

شکستگی تنشی اگر درمان نشود می تواند به شکستگی کامل تبدیل شود.

علائم و نشانه های شکستگی استخوان

شکستگی استخوان به دلیل داشتن پایانه های عصبی در صورت وجود التهاب موجب ایجاد درد می گردد.

عضلات موجود در اطراف محل شکستگی انقباض یافته و مانع از پیشرفت شکستگی می‌شوند از این رو فرد درد را متحمل می‌شود.

از آنجا که استخوان ذخیره ای غنی از خون است چنان چه آسیب ببیند خونریزی می کند‌ و متورم می‌شود.

خون تراوش شده با دیگر بافت ها موجب ایجاد کمر درد برای فرد می‌شود.

به دلیل وجود خون ممکن است فرد دچار کبودی به رنگ قرمز تیره و رنگ بنفش شود.

به دلیل بی توجهی به درمان آسیب تاندون ها و عضلات موجود ممکن است فرد نتواند عضو آسیب دیده را حرکت دهد.

از دیگر علائم شکستگی استخوان می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• بیرون زدگی ناحیه
• ناتوانی در فشار اوردن به ناحیه تناسلی
• ناتوانی در حرکت دادن ناحیه
• حس سوزن سوزن شدن استخوان یا مفصل
• خونریزی
• سرگیجه
• غش
• تهوع
• استفراغ

علت های شکستن استخوان

استخوان های بدن بسیار قوی هستند.

اما زمانی که نیرویی بسیار شدید در اثر تصادف، سقوط و آسیب های ورزشی به استخوان وارد شود، ممکن است ترک خورده و بشکند.

لذا زمانی که یکپارچگی و استواری استخوان از بین می رود شکستگی استخوان اتفاق می افتد.

شکستگی شکاف و ترک خوردگی حالت هایی شبیه به هم هستند که آسیب و صدمه به استخوان را نشان می دهند.

افرادی که مبتلا به پوکی استخوان هستند در اثر آسیب های جزئی و حتی جاذبه نیز می توانند دچار شکستگی شوند.

می توان گفت شکستگی استخوان از سه طریق وار شدن ضربه شدید به اندام ها، ضربه مستقیم و ضربه غیر مستقیم ایجاد می شود.

این حالت از شکستگی زمانی است که به دلیل استفاده بیش از حد از انداح شکستگی اتفاق می افتد.

به این نوع شکستگی، شکستگی استرسی نیز می گویند.

در ورزشکارانی که حرکتی ضربه ای را مدام انجام می دهند یا کسانی که رژه نظامی می روند این نوع شکستگی رایج است.

شایع‌ترین نوع شکستگی چیست؟

پزشکان شکستگی های ایجا شده را با محل دقیق آسیب، چگونگی تراز شدن و نحوه قرار گیری استخوان ها توصیف می کنند.

پزشکان از اصطلاحات تخصصی برای توصیف کردن محل شکستگی استفاده می کنند.

به صورت توافقی قلب مرکز بدن تصور شده و موقعیت دیگر قسمت های بدن نسبت به قلب بیان می شود.

در ادامه برخی اصطلاحات رایج را بیان می کنیم.

• پروگزیمال نزدیک به مرکز بدن و دیستال دور از مرکز بدن است.
• قدامی به سمت جلوی بدن و حلفی به سمت عقب یا پشت بدن است.
• میانی نیز به معنای نزدیک به محور بدن است.

شکستگی ها با توجه به محل ایجاد آنها در استخوان و نحوه استقرار و ارتباط قطعات استخوان شرح می شوند.

می توان گفت شکستگی ها یا جابجا شوند هستند یا بدون جابجایی، به گفته پزشکان همه شکستگی ها جابجایی کمی دارند و از اصطلاخ جابجایی حداقی استفاده می کنند.

همچنین پزشکان شکستگی هارا نسبت به جهت پیشروی در استخوان تشریح می کنند.

• مقطع عرضی عمود بر طول بدن شکستگی است که سرتاسر استخوان حرکت می کند.
• شکستگی اریب و نامتقارن فقط در یک طرف اتفاق می افتد.
• شکستگی مارپیچی در طول استخوان امتداد دارد و بزرگ تر می شود.
• در شکستگی ریز ریز شده استخوان بیش از دو قسمت داشته و به قطعات متعددی تقسیم می شود.

در ادامه برخی اصطلاحات تخصصی خاص را عنوان می کنیم.

شکستگی گرین استیک در در کودکان کم سن و سال رخ می دهد که هنوز استخوان ها محکم نشده اند و خمیده می شوند و کامل شکسته نمی شوند.

توروس شکستگی است که در کودکان استخوان به دنبال فشار خم می شود که به آن شکستگی ناقص می گویند.

شکستگی باز حالتی است که استخوان از پوست و گوشت بدن بیرون می زند.

پوست از بدن در مقابل عفونت های محافظت می کند و زمانی که پوست آسیب ببیند ممکن است باکتری های محیط به استخوان رفته و موجب عفونت شوند.

شکستگی های باز به دو گروه پوست آسیب دیده و پوست سالم تقسیم می شوند.

شکستگی باز ممکن است نیاز به جراحی ارتوپد داشته باشد.

تشخیص شکستگی استخوان

فرد تحت معاینه دکتر قرار می گیرد و آسیب های رخ داده را بررسی می کند‌.

پوست موجود در اطراف منطقه ای که دچار آسیب شده است بررسی می‌شود تا چنانچه جراحت و پارگی وجود دارد مشخص گردد.

محل متورم شده و محل وجود التهاب مورد بررسی قرار می گیرد تا استخوان آسیب دیده شناسایی شود‌.

با توجه به خصوصیات محل آسیب دیده نوع اشعه ایکس جهت شناسایی را مشخص می کنند.

زمانی که با اشعه ایکس معمولی نتوان آسیب را مشخص کرد از سی تی اسکن و ام آر آی استفاده می کنند.

درمان شکستگی استخوان

در ابتدا باعث تثبیت محل صدمه دیده شده و از پیشروی شکستگی جلوگیری می کنند.

با استفاده از روش RICE که شامل استراحت، یخ، کمپرس و فشرده سازی است باعث بهتر شدن اوضاع بیمار می‌شوند.

می توان با آتل بندی از درد ایجاد شده به دلیل اسپاسم عضلات جلوگیری کرد و آن را کمتر نمود.

با توجه به مقدار ضربه و آسیب وارد شده ممکن است از EMS و یا تِراکشِن (با استفاده از وزنه اندام را کشیده تا محل آسیب دیده جوش بخورد) موجب ایجاد ثبات و کمتر شدن درد میشوند‌.

با استفاده از گچ و بستن آن در مواقع وجود شکستگی غیر باز و شکستگی هایی که به عمل جراحی احتیاج ندارند، مانع از حرکت آن عضو شکسته شده می‌شوند تا هم ترازی آناتومیک برای آن عضو حفظ شده و استخوان ترمیم شود.

استخوان شکسته شده باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد. با توجه به نوع شکستگی و امکان ترمیم شدن آن و ایجاد همترازی استخوان برای عمل جراحی تصمیم گیری می‌ کنند.

در برخی مواقع برای اینکه استخوان را جا اندازی کنند و آتل ببندند مجبور به بردن بیمار به اتاق عمل هستند‌.

زیرا گاهی مواقع استخوان به صورت قابل توجهی جابجا و ناهمتراز‌ شده و بدون بیهوشی به دلیل درد بسیار زیاد نمی ‌توان آن را حرکت داد و دستکاری کرد به همین دلیل باید بیمار به اتاق عمل رود و تحت بیهوشی این کار را برایش انجام دهند.

امکان ثابت نگه داشتن استخوان در یک محل گاهی اوقات وجود ندارد و استخوان ناپایدار با گچ و آتل نمی توان آن را نگه داشت، در این شرایط با ایجاد برشی روی پوست موجب همترازی قطعات استخوان شده و برای تثبیت و ثابت ماندن آنها از پلاتین، پیچ، سیم ویا میله استفاده کرده و آنها را در کانال استخوان قرار می دهند.

امکان دارد این فلزات به کار رفته همیشه در جای خود باقی بماند و یا بعد از بهبود شکستگی اقدام به خارج کردن آنها کرد.

در مواقع شکستگی لگن معمولا از تکنیک جا اندازی باز و ایجاد تثبیت استفاده می کنند تا بیمار بعد از بهبودی بتواند راه رود.

برای درمان شکستگی استخوان لازم است به پزشک ماهر همچون دکتر پیمان هاشمی مراجعه کنید.

عمل جراحی استخوان شکسته چگونه است؟

زمانی که شکستگی استخوان توسط گچ یا آتل گرفتن ترمیم نشود، ممکن است که پزشک از تکنیم جا اندازی باز و تثبیت داخلی استفاده کند.

در این روش برشی توسط تیغ روی دست ایجاد شده و قطعات استخوانی شناسایی و تراز می شوند.

برای تثبیت استخوان نیز می توان از پلاتین و پیچ یا میله گذاری داخل استخوان استفاده کرد.

برای درمان شکستگی لگن معمولا به تکنیک جا اندازی و تثبیت نیاز است و یا حتی در برخی موارد تعویض مفصل لگن.

در شرایطی که به عروق و اعصاب آسیب وارد شده باشد به جراحی نیاز است.

از چه ابزار های کمکی بعد از شکستگی می توانیم استفاده کنیم؟

بعد از شکسته شدن استخوان نیاز است که بیمار کارهای خود را با ابراز های کمکی انجام دهد که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم.

عصا یا واکر

افرادی که نمی توانند وزن خود را در ناحیه آسیب دیده تحمل کنند، استفاده از عصا و واکر یکی از بهترین گزینه ها است.

استفاده از صندلی حمام

استفاده کردن از صندلی داخل حمام امکان نشستن را فراهم کرده و از وارد شدن وزن و فشار به ناحیه جلوگیری می کند.

بالا بردن سطح صندلی

زمانی که سطح صندلی بالا باشد بلند شدن و نشستن روی صندلی آسان تر خواهد بود به ویژه در افراد دارای شکستگی لگن، ران و پا.

برنامه بازتوانی بعد از شکستگی استخوان چگونه است؟

بعد از درمان شکستگی استخوان برنامه ای برای بازتوانی و فیزیوتراپی برای بیمار انجام خواهد شد.

در بعضی شکستگی ها مانند ران و لگن با بازتوانی سریعا برای بیمار شروع شده حتی زمانی که در بیمارستان بستری است.

بلند شدن و راه رفتن بعد از جراحی احتمال ایجاد زخم بستر و لخته شدن خون را من می کند.

در بیمارستان برخی تمرین های بدنی به بیمار آموزش داده می شود تا نواحی آسیب دیده تقویت شده و مستحکم شوند.

برنامه بازتوانی با توجه به بیمار و نوع شکستگی از طرف پزشک تعیین خواهد شد و این برنامه بین 4 تا 6 هفته ادامه پیدا خواهد کرد.

چه استخوان هایی بیشتر دچار شکستگی می شوند؟

شکستگی های بسته شایع تر از شکستگی های باز هستند در ادامه برخی استخوان های شایع که دچار شکستگی می شوند را عنوان می کنیم.

شکستگی دست یا انگشت

شکستگی انگشت و کف دست از این نظر شایع است که هرروز در فعالیت های روزمره استفاده شده و دچار ریسک می شوند.

آناتومی دست بسیار پیچیده بوده لذا در موارد حاد ممکن است به متخصص پلاستیک ارجاع داده شود.

شکستگی مچ دست

خالی شده زیر پا و افتادن روی دست از دلایل شایع شکستگی مچ دست است.

شکستگی لگن

شکستگی لگن شایع ترین شکستگی در افراد بالای 75 سال است.

شکستگی پا

استخوان های پایین تنه در معرض ریسک شکستگی هستند.

شکستگی پا می تواند مفصل زانو را درگیر کند و باعث خالی کردن زانو شود.

شکستگی انگشت پا

شکستگی انگشت پا نیز نوعی شکستگی شایع است که با معاینه فیزیکی ای نشکستگی تشخیص داده دشه و درمان می شود.

شکستگی شانه

شکستگی استخوان ترقوه نیز از شکستگی های شایع استخوانی است که در افراد مسنی که زمین می خورند شایع هست.

راه های پیشگیری از شکستگی استخوان

نمی توان از وقوع حوادث غیر مترقبه پیشگیری کرد ولی می توان میزان ریسک آسیب رسیدن به استخوان ها را کمتر کرد.

با انجام یکسری اقدامات پیشگیرانه می توان ریسک وقوع افتادن و زمین خوردن را کمتر کرد، از جمله:

• نور و روشنایی کافی در منزل
• نپوشیدن کفش های لغزنده.
• از فرش های شل و لیز استفاده نکرده و اگر کف ناهموار است تعمیر گردد.
• سیم کشی های تو در تو و برداشتن وسایل اضافه را از سر راه
• بر روی زمین، زیر دوش حمام و داخل وان از زیر انداز هایی که بدون لغزش هستند استفاده نشود.
• برای پله ها،نرده و در حمام و دستشویی دستگیره هایی فلزی قرار داده تا سالمندان برای بلند شدن و نشستن از آنها استفاده کنند.

راه های پیشگیری از پوکی استخوان

• انجام ورزش هایی که میزان تحمل وزن را بالا می برد
• وجود میزان کافی کلسیم و ویتامین Dدر بدن
• خودداری از سیگار و دخانیات
• خودداری از مصرف زیاد از حد الکل.